Mistbanken rond de moord op mgr. Schraven en gezellen
Bijdrage vanuit de Mgr. Schraven Stichting
Allerlei aspecten over de feitelijke gang van zaken m.b.t. moord op bisschop Frans Schraven en gezellen zijn steeds gehuld geweest in mistbanken. Op de conferentie is geprobeerd (voorlopige) antwoorden te geven op onbeantwoorde vragen op basis van documenten die nu beschikbaar zijn. In het kort volgen hier de vragen en de (voorlopige) antwoorden.
Hoe zijn Bisschop Schraven c.s. precies vermoord? Ze zijn verbrand, maar wat ging er aan vooraf? Eerst doodgeschoten of gemarteld? De conclusie is dat ze eerst gemarteld zijn en wel met bajonetten doorstoken en vervolgens in het vuur gegooid. Mogelijk dat ze in het vuur alsnog zijn doodgeschoten.
Wat is het geheim dat na hun dood geen enkele Chinese vrouw een haar werd gekrenkt? Als de Japanners na de moord alsnog vrouwen hadden gehaald was het verband met de moord overduidelijk geweest. De verontwaardiging zou wereldwijd enorm zijn geweest en het Japanse leger zou grote schade hebben opgelopen. Er moet van hoger hand in het Japanse leger zijn ingegrepen om het niet zover te laten komen.
Kan een getal spreken? Wat betekent de vraag naar 200/300 vrouwen? Onderzoek toont aan dat dit aantal wijst op de behoefte voor een regiment van zo"n 4.000 Japanse soldaten. Dat betekent tegelijkertijd dat de opdracht om vrouwen te halen van hogerhand in het Japanse leger gegeven moet zijn. Dat wil niet zeggen dat de moord ook een opdracht was van hoger hand. Waarschijnlijk is heeft de chef die de opdracht kreeg om vrouwen te halen zijn gezicht verloren na de confronterende weigering van Mgr. Schraven en op eigen gezag uit wraak gehandeld heeft.
En waarom werden alleen Europeanen vermoord en niet de Chinese priesters? De Japanners wisten heel goed onderscheid te maken tussen de Europeanen en de Chinezen. De Europeanen hadden de leiding van de kerk in handen. Europeanen waren het obstakel om hun wil gerealiseerd te krijgen en niet de Chinezen.
Een markant gegeven blijft de plaats waar de moord zich voltrok, aan de voet van een pagode waar de Japanners bezig waren hun gesneuvelde soldaten te cremeren. Juist die plek verraadt opnieuw dat de daders Japanners moeten zijn geweest en tevens dat er bij de ontvoerders een hogere Japanse "chef" aanwezig moet zijn geweest om zo"n gruwelijke daad in aanwezigheid van andere Japanse soldaten ongestoord te kunnen voltrekken.
In een volgend hoofdstuk komt het beleid van missionarissen m.b.t. vluchtelingen ter sprake. Mgr. Schraven heeft een lange staat van dienst bij het opvangen van vluchtelingen. Opvang van vluchtelingen hoort tot het hart van christelijk handelen. In oorlogssituaties vluchtten missionarissen niet weg ondanks het advies van de Franse ambassade. Zij bleven trouw op hun post en waren bereid de bescherming van vluchtelingen met hun dood te bekopen.
In het laatste hoofdstuk van het 20 pagina"s tellende onderzoek wordt verband gelegd met de opvang van vluchtelingen elders in China en wordt de vraag gesteld of de moord van invloed kan zijn geweest op het Japanse beleid m. b. t. vluchtelingen in China. Anders gezegd, is de betekenis van de moord op bisschop Frans Schraven groter dan de gebeurtenis in Zhengding zelf? Er zijn aanwijzingen die in die richting wijzen.