BIJLAGE: opvolger mgr. Schraven: 'gevangenispendelaar bisschop'.
Een bijzonder interview met Mgr. Julius Jia Zhiguo, ondergrondse bisschop met een record aan arrestaties. De Chinese autoriteiten erkennen zijn bisschopsambt niet. In de internationale pers verscheen begin februari een openhartig interview met deze bisschop die openlijk bekent Mgr. Schraven als zijn grote voorbeeld te hebben.
Arrestaties
Hij zegt de tel te zijn kwijt geraakt van het aantal arrestaties of huisarresten. Vanwege het grote aantal wordt hij de 'gevangenispendelaar bisschop' genoemd. Er waren periodes dat hij meer dan eens per maand werd opgepakt. Het aantal arrestaties als gevolg van de bureaucratische onderdrukking van het Chinese systeem is zorgwekkend. Als je hem hoort spreken wordt duidelijk hoe zijn hart vrede kent ondanks het leed dat hij onderging. Hij heeft een rustige, zachte stem. Zijn woorden zijn zonder klacht, verwijten, angst en zelfopofferend slachtofferschap. De tachtigjarige bisschop Jia werd in 1980 bisschop gewijd. Heel zijn leven lang, elke dag opnieuw, heeft hij alleen maar tot mensen over Jezus gesproken. Iets anders heeft hij niet te zeggen. Zo spreekt hij ook tegen staatsambtenaren die hem gevangen nemen. Hij verwijst naar een persoon onder hen in het bijzonder met wie hij lang sprak en die daarna gedoopt wilde worden. Het gebeurde uiteindelijk niet. Hij stierf in vrede.
In mei afgelopen jaar heeft de laatste arrestatie plaats gevonden, maar zij lieten hem voor de mis op Pinksteren weer gaan. Bij zo'n arrestatie nemen ze hem mee naar een geheime verblijfplaats, een hotel. Ze doen hem weinig. Mgr. Jia brengt zijn tijd door met gebed, lezen en de mis opdragen en hij spreekt met hen. Ook deze keer vertelden ze hem dat hij niet moet doen wat hij gedaan heeft, n.l. enkele priesters wijden. Mgr. Jia zegt dan dat het zijn leven en taak is als bisschop. Hij is de enige die zo iets doen kan. Dan blijven zijn ondervragers hem zeggen dat hij geen bisschop is, want hij heeft geen goedkeuring van de overheid. Daarop reageert Mgr. Jia met te zeggen dat hij dat wel is. De gelovigen erkennen hem als de legitieme bisschop net als de paus. Dan blijven ze in alle rust deze dingen over en weer herhalen, maar zonder argumentatie. Tenslotte brengen ze hem terug en vertrekken in vrede.
Trouw aan Rome
De redenen voor arrestaties zijn altijd hetzelfde. Bisschop Jia doet niemand iets aan en het is niet zijn bedoeling de overheid uit te dagen. Hij heeft niets tegen de overheid en spreekt er geen kwaad over. Ze pakken hem altijd op omdat hij zijn plichten als katholiek bisschop doet. De staatsambtenaren weten niet wat ze met hem aan moeten. Ze spreken over onafhankelijkheid en autonomie van Rome. Voor Mgr. Jia is dit onmogelijk. Een katholieke bisschop moet in volledige verbondenheid met de bisschop van Rome zijn. Dat houdt het katholieke geloof in. Maar de staatsambtenaren zijn niet vertrouwd met het wezen van de kerk en weten niet hoe daarop te reageren. Ze weten er gewoon niets van en draaien plichtshalve bepaalde formules en kreten af. Zij kunnen zich geen beeld vormen van het wezen van de katholieke kerk en haar mysterie. Zij zien de kerk als een politiek iets en begrijpen het daarom verkeerd. Mgr. Jia blijft dan maar herhalen dat wat hij doet gewoon kerkelijke zaken zijn, die deel uitmaken van het katholieke geloof en leven. 'Zelfs als ze me in de gevangenis gooien, dit is zoals het is en ik kan er niets aan doen'.
Vertrouwen in God
De grote problemen begonnen toen hij seminarist was. Van 1963 tot 1978 zat hij in een werkkamp in een verafgelegen, koud en vijandige omgeving. Wat hem toen overeind hield en beschermde was Gods aanwezigheid in zijn hart. Voor hem was genoeg dat hij bij de aldoor vele moeilijkheden God naast zich wist. 'Onze geest was rustig omdat we alle vertrouwen stelden in God. Soms kunnen moeilijkheden ons ook helpen groeien in vertrouwen in en liefde voor Jezus'.
Een verdeelde kerk in China
Na zijn kampperiode werd hij priester gewijd en snel daarop bisschop van Zhengding met mandaat van de paus. Na zijn wijding ging hij naar de autoriteiten en vertelde dat hij bisschop was. Zij lachten hem in zijn gezicht uit en beweerden dat in China niemand als bisschop kan functioneren zonder erkenning door de overheid. Ze wisten niet wat ze met hem aan moesten. Het probleem is volgens Mgr. Jia dat sommige linkse extremisten geprobeerd hebben de kerk de weg van onafhankelijkheid, van autonomie en los van de paus te laten opgaan en deze situatie duurt voort. De paus staat altijd eenheid en verzoening voor. Dus de Chinese kerk moet dit probleem oplossen. Daarnaast zijn er ook andere interne factoren die een rol spelen. Zo speelt de kwestie van talrijke bisschoppen, gewijd zonder goedkeuring van de paus, die vroegen om legitimatie. Na hun erkenning door de paus zijn er priesters die dit niet accepteren. Zij blijven deze bisschoppen en priesters verdacht maken en blijven verdeeldheid zaaien en zij zien zichzelf als de enige waren gelovigen. Paus Benedictus XVI riep op tot eenheid, maar zijn beroemde brief, gericht aan de katholieke kerk in China, wordt tegenovergesteld geïnterpreteerd en zaait zo verwarring in de harten van de gelovigen. Mgr. Jia volgt de oproep van de paus tot verzoening met allen die in gemeenschap zijn met Rome. Bisschop Jia volgt alles wat de paus zegt en doet. Iedereen is geraakt door zijn woorden en gebaren van barmhartigheid en voorkeur voor de armen, voor mensen in nood en voor in het leven gewonde mensen. Deze zaken hebben een grote invloed op iedereen in China.
Over paus Franciscus
Bisschop Jia staat achter veel pogingen van paus Franciscus om een dialoog aan te gaan met de Chinese overheid en zelfs om president Xi Jinping te ontmoeten. Elkaar ontmoeten, persoonlijk spreken is volgens hem de beste manier om problemen aan te pakken. Voor de huidige Patriottische Vereniging, die nu namens de Chinese overheid de katholieke kerk in China bestuurt, ziet Mgr. Jia in de toekomst een taak weggelegd als een brug tussen kerk en overheid.
Mgr. Jia spreekt in dit interview over een 'geheime verblijfplaats of hotel' waar men hem na een hechtenis heen brengt. Dit zijn beruchte plekken, zgn. 'zwarte gevangenissen' op onbekende locaties, buiten het normale gevangeniscircuit waar mensen ook gemarteld worden. Over zoiets kan hij natuurlijk niet spreken.