mis voor een onbekende bisschop
Artikel uit Dagblad Trouw van woensdag 11 oktober 2017
tekst Stijn Fens
Tachtig jaar geleden werd de Limburger Frans Schraven in China vermoord. In zijn eigen Broekhuizenvorst is de bisschop vrij onbekend, maar veel Chinezen zien hem als een heilige. Wie weet wordt hij zalig.
Een half uur voor aanvang van de zondagse mis is de Heilige Naam van Jezuskerk in Broekhuizenvorst nog behoorlijk leeg. Dat is een beetje vreemd. De mis staat in het teken van misschien wel de beroemdste inwoner van het dorp. Een meer dan levensgrote foto van hem hangt aan de kerk. Een streng kijkende bisschop met een lange baard.
Maar Broekhuizenvorst loopt niet uit voor monseigneur Frans Schraven die hier, zo’n vijftien kilometer boven Venlo, is opgegroeid. En dat terwijl er vanwege de tachtigste ‘verjaardag’ van de moord op hem een heus ‘weekend’ rondom de bisschop is georganiseerd met een wandeling langs het tien kilometerlange Schravenpad, de jaarlijkse Schravenlezing en –toch wel het hoogtepunt- een eucharistieviering met maar liefst drie bisschoppen.
Als de klokken van de kerk luiden, stromen de mensen mondjesmaat binnen. Onder hen ook Frans Wiertz van, bisschop van Roermond die juist twee dagen ervoor maakte heeft bekend gemaakt dat hij op 2 december van dit terugtreedt als bisschop. Het is zijn laatste officiële bezoek aan Broekhuizenvorst. Verder is ook de nuntius Aldo Cavalli er, hij is zeg naar de ambassadeur van het Vaticaan in ons land. Hij krijgt van Harry Schraven –achterneef van de betreurde bisschop - een rondleiding door de gedachteniskapel die voor Schraven en zijn acht metgezellen die met hem de dood vonden, is ingericht. Met gepaste aandacht kijkt de Italiaanse aartsbisschop naar de inhoud van de vitrines, waaronder een ‘typisch Chinees kazuifel’, het bisschopskruis van Schraven alsmede een
geheimzinnig doosje. Hierin zit as van monseigneur Schraven en zijn acht gezellen. “Er moet wat as van hem tussen zitten”, zegt zijn achterneef. “Maar echt zeker weten we het niet.”
Harry Schraven is voorzitter van de Mgr. Schravenstichting die negen jaar geleden werd opgericht om de vermoorde bisschop meer bekendheid te geven. “Hij is vergeten en wij proberen hem uit het vergeetboek te halen, onder meer door deze kapel in te richten. Als familie wisten wij wel dat hij gestorven was, maar niet hoe. Mijn achterneef Vincent Hermans heeft ontdekt dat mijn oudoom is vermoord omdat hij vluchtelingen op zijn terrein liet wonen, toen de Japanners in 1937 bezette. Die wilden de vrouwen die onder zijn hoede waren, hebben als troostmeisjes. Dat heeft hij geweigerd en is met zijn staf weggevoerd en levend verbrand.”
Uiteindelijk stroomt de kerk, waar bisschop Schraven 118 jaar geleden zijn eerste mis opdroeg, nog redelijk vol. Als de eucharistieviering bijna moet gaan beginnen, ontstaat er enige consternatie. Het Engels misboek dat nodig is omdat de nuntius het Nederlands onvoldoende machtig is, blijkt verdwenen. Het ligt in zijn auto, maar zijn chauffeur is net even tanken. Uiteindelijk wordt besloten de mis voor het grootste gedeelte in het Nederlands te doen en tien minuten later dan gepland loopt een stoet van bisschoppen en priesters de kerk in. Onder hen vier Chinese priesters die in België studeren. Terwijl de door het pad naar voren lopen zingt het koor: “Aan uw macht, Heer, is alles onderworpen en niemand kan uw wil verstaan.” Links van het priesterkoor staat een foto van monseigneur Schraven in een erehaag van bloemen. Zo is hij toch een beetje fysiek aanwezig.
Achterin de kerk zit pater Henk de Cuijper, net als Schraven lazarist en leraar in China. Met zijn lange grijze baard, lijkt hij sprekend op zijn beroemde medebroeder. “Ik kom Chinese katholieken tegen die mij vertellen dat ze elke dag tot monseigneur Schraven bidden. Hier is dat anders. Ik begrijp dat wel. Wij zijn missionarissen, ooit lang geleden uitgezonden. Zelf kom ik uit Amsterdam. Wie kent mij daar nog?”
En zo staat deze zondag de onbekende held van Broekhuizenvorst anderhalf uur lang in de schijnwerpers. De parochianen van het dorp luisteren naar de nuntius die in moeilijk verstaanbaar Engels bisschop Schraven prijst voor zijn martelaarschap. Ze horen bisschop Wiertz zeggen dat de wereld is omgekeerd. Nu zijn wij een missieland en wie weet komen over tientallen jaren wel Chinese missionarissen hier het geloof verkondigen. En ze zien hoe de vier Chinese priesters op indrukwekkende wijze met een speciaal ritueel uit hun vaderland de bisschop eren. Met bloemen en wierook en een Onzevader in het Chinees. En tenslotte lopen ze weer naar buiten waar de fanfare van Broekhuizenvorst en Ooyen een muzikale eerbetoon brengt aan Schraven. Van een afstandje kijken buurtbewoners toe. “ Het is allemaal mooi hoor”, zegt parochiaan Toine Smits. “Mijn vader heeft bisschop Schraven goed gekend en wel eens over hem verteld. Maar al die aandacht komt wel laat.”
Maar misschien niet tè laat, zegt achterneef Vincent Hermans. Natuurlijk is hij verdrietig dat de inwoners van Broekhuizenvorst het vandaag een beetje lieten afweten. Gisteren vertrok Hermans met een groep van zo’n twintig pelgrims naar China om daar de herdenking nog eens over te doen. Daar zal de kerk vol zitten. Het is geen gemakkelijke reis, want de katholieke kerk staat in China onder strikte controle van de staat. Hermans heeft goed nieuws over het zaligverklaringproces van Schraven, de eerste stap op weg naar zijn heiligverklaring. De Congregatie voor de Heiligverklaringen in Rome heeft het dossier dat over de bisschop is samengesteld officieel goedgekeurd. “De weg is nog lang, maar we zijn een heel eind”, zegt Hermans. “Wie weet is hij over een paar jaar wel zalig en krijgt monseigneur Schraven weer wat publiciteit. Hij verdient het echt met het geweldige geloofsvoorbeeld dat hij ons heeft nagelaten.”
Tachtig jaar geleden werd de Limburgse missiebisschop Frans Schraven in China vermoord. In ons land is hij vrij onbekend, maar in China wordt hij als een heilige gezien. “ Hij liet een geweldig voorbeeld na.”