Voor vrouwen door het vuur

Frans Schraven, bisschop martelaar in China

Harry Schraven / Bert Clevis

Missionaris Frans Schraven moest zijn heldhaftig optreden ter voorkoming van seksueel geweld tegen Chinese vrouwen met de dood bekopen. Chinese verzoeken om erkenning van zijn martelaarschap hebben 85 jaar na zijn dood geleid tot een aanvraag tot zaligverklaring bij de instanties in Rome.

Frans Schraven werd geboren op 13-10-1873 in Lottum op kasteel Kaldenbroek. Hij groeide op in Broekhuizenvorst en hij werd in 1899 tot priester werd gewijd. Direct nadat hij de Eerste Plechtige H. Mis in Broekhuizenvorst heeft opgedragen neemt hij afscheid van zijn ouders en vertrekt als missionaris naar China.

afb. 1 Huis Kaldenbroek te Grubbenvorst,
afb. 2 Eerste H. Mis in Broekhuizenvorst geboortehuis van Frans Schraven te midden van zijn ouders

Na meerdere functies te hebben bekleed werd hij in 1921 door Rome benoemd tot bisschop van Chengtingfu en door zijn neef bisschop Frans Geurts tot bisschop gewijd.
Het vicariaat bestreek een gebied van 30.000 km². Ter vergelijking, de oppervlakte van Nederland is 41.000 km2.. Het vicariaat telde 8 miljoen inwoners waaronder 70.785 katholieken. 40 Chinese priesters en 20 buitenlandse priesters woonden in 19 residenties en trokken vandaar naar 855 plaatsen op missie. Er waren 86 kerken, 461 kapellen en 89 gebedshuizen. 285 leraren en 276 leraressen gaven godsdienstonderwijs in 450 scholen aan 6300 leerlingen. De missie had verder twee ziekenhuizen en 4 weeshuizen.

“De kathedraal van Zhengding”

Het vicariaat werd bestuurd vanuit de zogenaamde “kathedraal”, een 20 hectare groot ommuurd terrein met vier toegangspoorten. Op dat terrein bevonden zich o.a. tuinen, scholen, ziekenhuis, bejaardenhuis, veestallen en een weeshuis voor 500 tot 600 meisjes, een jongensweeshuis en gebouwen van de bisschoppelijke residentie en een kathedrale kerk die het hele Missieterrein domineerde.
In 1925 vertrok bisschop Frans Schraven naar Europa voor zijn eerste verlofperiode. Er volgde een blij weerzien met zijn familie “op Wis” In Broekhuizenvorst, en zijn broer Henri in Lottum.

In het Missiehuis van de Lazaristen van Panningen wijdde hij vier priesters. Hij maakte nog juist de watersnood van 1926 mee voor hij naar China terugkeerde.

De deplorabele politieke toestand

Al vanaf 1900 was het onrustig in China. Chinese nationalisten kwamen in opstand tegen westerse imperialistische mogendheden, de zogenaamde Bokseropstand. Decennia later wilde het imperialistische Japan in 1937 China kolonialiseren. Het Japanse leger was de gewapende vuist van keizer
Hirohito, die van goddelijke afkomst werd beschouwd. Het werd een heilige oorlog met een beschavingsmissie. Niemand verwachtte dat het kleine Japan het grote China zou kunnen overwinnen. Stilaan werd duidelijk dat Japan een ware grootmacht aan het worden was.

Vanaf 1937 werden de Japanners heer en meester over het hele vicariaat Yungpingfu. Zij gedroegen zich aanvankelijk vriendelijk tegenover de missie.
Op 8 oktober stonden de Japanse troepen voor Zhengding, dat omgeven was door wel tien meter hoge muren. Beschietingen volgden. Op het terrein van de katholieke Missie waren behalve de 1000 vaste bewoners nog eens 6000 vluchtelingen, vooral vrouwen en kinderen.

In de namiddag van de 9de oktober verscheen de Japanse commandant met enkele soldaten bij de residentie en verzocht om 200 meisjes tot genot van 4000 soldaten te geven. Lang spraken zij met bisschop Schraven om hun eis ingewilligd te krijgen. Mgr. bleef onverbiddelijk weigeren. Hij moet gezegd hebben: “U kunt mij doden, als u dat wilt, maar u geven, waar u om vraagt, nooit”. Daarop heeft de commandant gedreigd en is woedend weggegaan. De weigering van de bisschop en zijn gezellen om toe te geven aan het bevel van de soldaten om de onder hun hoede genomen vrouwen en meisjes als troostmeisjes ter beschikking te stellen leidde later tot de gevangenneming en de moord op bisschop Schraven ( 65 jr.) met acht gezellen. Onder hen bevonden zich de Nederlandse missionarissen pater Gerard Wouters (28 jr.) uit Breda en broeder Anton Geerts (62 jr.) uit Oudenbosch.

Hoe werden zij vermoord?

Uit ooggetuigenverslagen kon worden gereconstrueerd wat er vervolgens gebeurde:

Zij werden op een vrachtauto geladen en op 300 meter afstand van de residentie gebracht. Aan de voet van een pagode…’daar zal men ze gedood hebben de een na de ander, hetzij met een mes in het hart of met geweerschoten of op een andere manier.
Men begon met de jongste te martelen. Daartegen hebben andere missionarissen geprotesteerd. Onmiddellijk werden er drie met revolvers doodgeschoten.
Bisschop Schraven bleef het langst in leven. Hij was nog niet dood, toen hij op de brandstapel werd gegooid. Hij zuchtte met luide stem: “Mijn God, mijn God”. Verschillende keren begoten ze hem met petroleum, maar het vuur vatte moeilijk vlam. Op het einde gooide men benzine op de brandstapel, een grote vlam schoot omhoog. Later vond men zijn lorgnet terug: het glas was gesmolten, alleen het montuur bleef over.’
De dood van de martelaren leidde tot internationale verontwaardiging. Dit gaf aanleiding voor Japan om de missies te ontzien.
Een wonder is dat geen enkele vrouw werd verkracht. De gebeurtenis heeft een geweldige indruk gemaakt in de hele streek. Zelfs een Japanse commandant zei: “zij zijn als martelaren van de christelijke liefde gestorven”.

Bisschop Schraven en gezellen stierven als missionarissen die trouw op hun post bleven en de verdediging van vrouwen op zich namen tegen seksueel misbruik door Japanse soldaten.
Dat gebeuren uit het verre verleden wordt vandaag de dag nog steeds herdacht door de Chinese bevolking aldaar.
Op kosten van het Japanse leger werd in 1938 een monument opgericht uit wit en zwart marmer, dat ook tijdens de culturele revolutie bewaard bleef.

De Mgr. Schravenstichting wil de overtuiging van bisschop Frans Schraven en gezellen onder de aandacht brengen door o.a.:

De Gedachteniskapel
In de R.K. Parochiekerk H. Naam Jezus in Broekhuizenvorst is een gedenkkapel ingericht voor Mgr. Schraven en zijn gezellen. De kapel met een kunstwerk van Jan Haen is dagelijks geopend van 09.00u-17.00u.

Het Muziekspel “ Helse liefde” (regisseur Roel Verheggen uit Lottum)
‘Helse Liefde’ vertelt het verhaal van de moord op bisschop Frans Schraven en het verhaal van een vrouw die seksueel wordt misbruikt. Voorstellingen o.a. in Schouwburg Venray op 14-05-23 om 19.00u en in de kerk van Lottum op 17-06-23 om 19.30u.

Zie ook: www.mgrschraven.nl en www.helseliefde.com

Afb. 6 wapen van bisschop Frans Schraven in de kerk van Broekhuizenvorst.
Opvallend is zijn wapenspreuk “Virgo Potens” (Machtige Maagd).