Zoek

Een vertelling over het leven van bisschop Frans Schraven in Parijs

De Parijse jaren van Frans Schraven (1894-1899)
Sinds januari van dit jaar verdiep ik mij in leven en werken van Frans Schraven met het oog op de publicatie van een biografie over hem. Frans Schraven vertrok eind augustus 1899 als priester-missionaris naar China en werd in december 1920 benoemd tot apostolisch vicaris van wat toen nog Zuidwest-Tchely heette. Enkele jaren later werd dit het vicariaat Chengtingfu. Schraven bleef er als bisschop werkzaam totdat hij op 9 oktober 1937 tijdens de Chinees-Japanse oorlog samen met acht andere Europeanen werd vermoord.


Aan het zo abrupt afgebroken missiewerk van Frans Schraven ging een vormingsperiode vooraf die voor een belangrijk deel heeft plaatsgevonden in het moederhuis van de heren lazaristen in de Rue de Sèvres in hartje Parijs. Tijdens die Parijse jaren, van begin september 1894 tot de voorzomer van 1899, werd hij voorbereid op een leven als lazarist, op een leven als priester en op een leven als missionaris in China. Gedurende de eerste twee jaren, de noviciaatsperiode stond de introductie in het lazaristenleven centraal. Hierin lag de nadruk op een grondige kennismaking met de spiritualiteit van Vincent de Paul, de stichter van de congregatie en de geestelijke cultuur van de Franse lazaristengemeenschap. Na het afleggen van de geloften op 1 oktober 1896 werd Frans van novice theologant. Hij verhuisde nu ook naar een ander deel van het gebouw.
Zijn studieuze theologische vorming die drie jaar duurde, ging gelijk op met zijn staps-, beter gezegd trapsgewijze opgang naar ‘het altaar Gods’ via de lagere wijdingen, de subdiaken- en de diakenwijding en uiteindelijk, op 27 mei 1899 de priesterwijding. Uit zijn brieven naar huis krijgt de lezer een eerste indruk van Frans’ ervaringen als novice en theologant.
De voorbereiding op een leven als missionaris in het verre Chinese keizerrijk kleurde als het ware heel de vormingsperiode in Parijs, maar had ook iets theoretisch en abstracts. Frans ‘leerde’ in elk geval, eerst van zijn novicemeester en nadien van zijn theologiedocenten dat de China-missionarissen een ‘mission civilisatrice’ hadden: zij moesten China ‘civiliseren’ door de semi-beschaafde, want heidense bevolking aldaar te bekeren tot het katholicisme, maar zij moesten die bevolking ook doordesemen met de rijkdommen van de Franse cultuur. Want die cultuur gold als superieur aan de Chinese cultuur. De vraag of en in hoeverre de Nederlander Frans Schraven zich tijdens zijn Parijse jaren deze Franse missieattitude heeft eigen gemaakt en die nadien ook in China heeft uitgedragen, hoop ik in mijn biografie te beantwoorden.
Feit is dat hij zich heel zijn verdere leven is blijven gedragen als priester-lazarist, voor wie ‘de ijver voor de ziel’ zoals Tjeu van Knippenberg c.m. dat ooit heeft genoemd, centraal stond.

Utrecht, november 2022
dr. Jan Jacobs

Meer artikelen

Altijd op de hoogte? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!