Zoek

Verbiest Stichting Leuven & de congregatie van Scheut, dubbele verjaardag

Eigenlijk waren het feestelijkheden voor een drievoudig jubileum, waaraan wij als delegatie van het bestuur van de Schravenstichting op 26 en 27 november 2023 in Mechelen en Leuven deelnamen.

Veertig jaar geleden, in 1982,werd de Verbiest Stichting, vernoemd naar de jezuïet, missionaris en astronoom in China Ferdinand Verbiest (1623-1688), opgericht om, geïnspireerd door het Tweede Vaticaanse Concilie, in eerste instantie de dialoog met en binnen de kerk in China, maar later ook met andere religies en culturen te onderhouden en te versterken.

In 2023 is het ook 200 jaar geleden dat op 12 juni 1813 Theofiel Verbist in Antwerpen werd geboren. Samen met priesters van de lokale Belgische Kerk stichtte hij de congregatie van het Heilig Hart van Maria (CICM), in de volksmond de congregatie van Scheut genoemd. Dit gebeurde tijdens het Nationale Congres van de Belgische Kerk in 1963 te Mechelen. Daar hield Verbist zijn historische toespraak waarin hij zijn project introduceerde om in België een congregatie voor missionarissen naar China te stichten. Bij alle aanwezigen vond hij enthousiaste steun voor zijn project en zo werd de missionaire congregatie Scheut geboren uit de plaatselijke Kerken van België en Nederland, gesticht door een priester van het aartsbisdom Mechelen.

Verbist vertrok in augustus 1865 met enkele mede-paters naar de missie in Binnen-Mongolië, waar zij na een lange reis in december aankwamen. Verbist zelf kon zich amper twee jaar aan zijn droom, missie in China, wijden, want hij stierf eind februari 1868 aan tyfus tijdens zijn eerste visitatiereis aan de missieposten in Mongolië. De missie van Scheut ging echter terdege door: tussen 1865 en 1955 werkten 679 Scheutisten in Noord China!

Vanwege de gedurende jaren opgebouwde goede band en de vele contacten met de Verbieststichting – denk aan de grote steun bij het vanwege het zaligverklaringsproces bijeenbrengen van de historische gegevens over China in de tijd van Mgr. Schraven, maar ook aan de deelname van leden van de Stichting aan de jaarlijkse Mgr. Schravenherdenking in Broekhuizenvorst – en met name pater Jeroom Heyndricks CICM, was het duidelijk dat wij als Schravenstichting zouden deelnemen aan de festiviteiten.

Op die zondag 26 november reisden we via drie verschillende routes naar Mechelen, waar we elkaar op de historische Grote Markt troffen om samen te lunchen. Na de lunch bezochten we kort de St. Romboutskathedraal, met de imposante toren en het indrukwekkend interieur, met veel kunst en historisch belangrijke gedenkplekken, zoals het grafmonument van de beroemde Mechelse kardinaal Mercier, en met de mooi ingerichte dagkapel.

De feestelijkheden van de eerste dag concentreerden zich in het Pastoraal Centrum, het vroegere Groot Seminarie van het aartsbisdom Mechelen, waar ook Theofiel Verbist zijn priesteropleiding volgde. Hier vond de herdenking plaats van zijn 200e verjaardag en van de 160e jaardag van de oprichting van de congregatie van Scheut. We begonnen met de eucharistieviering in de kapel, waarin kardinaal Jozef De Kesel op inspirerende wijze voorging en de provinciaal overste van Scheut , Martin Mvibudulu – die ook de preek hield -, en de algemeen overste van Scheut, tevens vicevoorzitter van de Verbiest Stichting, Charles Phukuta, concelebreerden.

De viering werd afgesloten met een typisch Chinees ritueel voor de voorouders, in dit geval voor Theofiel Verbist.

Het programma ging verder in het auditorium met een academische zitting, waar pater Phukuta ons aan de hand van foto’s het uitgebreide levensverhaal van Theofiel Verbist vertelde, vanaf zijn geboorte, zijn priesterroeping, zijn droom van de missie in China tot aan zijn vroegtijdige dood.

De middag werd afgesloten met onderlinge kennismaking en uitwisseling van reacties onder het genot van een hapje en een drankje. Daarbij was er ook een tentoonstelling over missie van Scheut te bekijken en uitgestalde literatuur in te zien en mee te nemen. Interessant waren bijv. twee recente nummers van de Verbiestkoerier, waarin veel informatie over de achtergronden van beide jubilea te lezen was.

In de avond reden we naar het Chinees college in Leuven, het thuis van pater Jeroom en zuster Gaby. Na een gastvrij onthaal, kamertoewijzing en een heerlijk avondmaal, door zr. Gaby en haar helpers bereid, volgde een lange nazit waarbij pater Jeroom – bijna 92 jaar oud! – ons op onvermoeibare, gedreven en (ervarings)deskundige en boeiende wijze een hele schakering van onderwerpen de revue liet passeren: over Theofiel Verbist, uitleg over de naam ‘Scheut, de situatie in China, de functie van het Chinees college, enz..

De volgende dag zou het de hele dag regenen, maar dat deed niets af aan al het moois en wetenswaardige dat ons op enthousiaste en deskundige wijze werd voorgeschoteld. Na een stevig ontbijt waren we klaar voor de tweede zeer intensieve dag van de herdenkingsfestiviteiten. Onder de leiding van pater Jeroom gingen we eerst naar het gebouw van het Verbiestinstituut, verbonden aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Daar – met het helaas door bouwwerkzaamheden aan het oog onttrokken uitzicht op de perfecte bronzen replica van de globe die Ferdinand Verbiest in de 17e eeuw in Peking gemaakt, welke in 1988 bij het Verbiest Instituut geplaatst werd – gaf pater Jeroom ons uitgebreide, deskundige en interessante uit leg over het ontstaan van de Verbiest Stichting; de doelstelling ervan, die in de loop der tijden verbreed werd toen de missie van CICM zich niet alleen maar op China richtte, maar ook op alle werelddelen en landen waar Scheutisten intussen missioneerden; de nauwe samenwerking met het Verbiestinstituut in Taiwan; de dialoog met China, de stroeve relatie tussen de ondergrondse en patriottische kerk; de relatie tussen het Vaticaan en China; zijn onderricht aan het seminarie in Taipei; zijn persoonlijke contacten met Chinese overheidspersonen ten behoeve van de kerk in China, zijn onophoudelijke inzet voor de Verbiest Stichting en voor de Chinese priesters die in Leuven of elders hun opleiding volgen en dan in het Chinees college wonen. Een tweede meer recente doelstelling van de Verbiest Stichting is het bevorderen van wetenschappelijk onderzoek en het uitgeven van wetenschappelijke en historische werken over de Scheutmissie en – missionarissen in China en elders in de wereld en daarnaast het organiseren van congressen en steunen van projecten. Het eerstvolgende congres is voorzien voor komend jaar en heeft als leidraad het zeer actuele essay van Kardinaal De Kesel, Geloof en Religie in een seculiere samenleving. Aan het eind van het gesprek konden we de tot nu toe onder auspiciën van het Verbiest Instituut uitgegeven wetenschappelijke publicaties bewonderen en kregen we allen een KUL-tas mee met brochures en het prachtige boek De Belgische mandarijn Paul Splingaerd (1842-1906) (Leuven 2021), geschreven door zijn achterkleindochter Anne Splingaerd Megowan.

Onze ontmoeting werd voortgezet in het Chinees College, waar pater Jeroom ons vertelde over de functie van dat college en over mensen van zijn team en ons ten slotte in de kelder ervan de specialistische bibliotheek met vaak kostbare publicaties uit en over China liet bewonderen.

Na weer een lekkere en uitgebreide lunch met enkele bijzondere Chinese gerechten in hetzelfde College – waar onverwachts ook pastoor Vincent Wang met een groep uit zijn Chinese parochie in Den Haag zich aansloten – konden wij in de middag allereerst de kerk en de crypte met de sarcofaag van pater Damiaan bezoeken.

Vervolgens namen we deel aan de jubileumviering voor de 40-jarige Verbieststichting in de gebouwen van de Universiteit. We luisterden naar twee gedegen en in elkaar overlopende lezingen van dr. Hugo Vanheeswijck (onderwerp: De academische prestaties van de Verbiest Stichting. Een historisch overzicht en een blik op de toekomst.) en mr. Pieter Ackerman (onderwerp: Verbiest Stichting Leuven: 40 jaar inspanningen om de dialoog met China te bevorderen.)

Alles was zeer verhelderend en leerzaam. Het riep bij ons grote bewondering op over al die geweldige initiatieven van de Stichting en het werk dat in al die jaren verzet is en over de toekomstvisie. De jubileumzitting werd afgesloten met een receptie.
Het is tenslotte fijn om te vermelden dat onze aanwezigheid bij de feestelijkheden niet onopgemerkt bleef: onze delegatie werd bij alle activiteiten met name genoemd en bedankt.

Na deze zeer gevulde en intense dagen konden wij ieder zijnsweegs voldaan en verrijkt in de regenachtige herfstavond van 27 november naar huis terugkeren. En vooral met dank in ons hart. Deze dank heeft onze voorzitter, Harry Schraven, daags erna namens ons allen in een e-mail aan de Ferdinand Verbiest Stichting en pater Jeroom als volgt onder woorden gebracht:

Beste bestuursleden van de Ferdinand Verbiest Stichting en Father Jeroom, U allen kunt terugkijken op een geslaagd feest!
We zijn geïnspireerd geraakt  door de mooie Eucharistieviering in Mechelen door Kardinaal J. De Kesel. We zijn veel wijzer geworden door het betoog van Father Jeroom over de complexe situatie in China. We hebben genoten van de heerlijke maaltijden door uw culinaire staf onder leiding van Zr.Gaby.
Gisteren zijn we overtuigd geraakt van het feit dat het nieuwe bestuur van de Ferdinand Verbieststichting een goede weg is ingeslagen.
We hopen dat uw contacten met de kerk in China zullen intensiveren.
We zijn dankbaar voor uw steun bij het proces van de zaligverklaring van Mgr.Schraven en gezellen.
Onze voorstelling “Helse Liefde” heeft een positief saldo opgeleverd. Het bestuur heeft besloten om € 1000,- beschikbaar te stellen voor het project ter bescherming van vrouwen tegen geweld in de provincie Hubei. Promotor is Patrick Taveirne. Het geld is inmiddels overgemaakt.
We hopen dat onze contacten in de toekomst goed zullen zijn en we wensen u veel succes bij uw congres volgend jaar.
Hartelijke groet en nogmaals dank voor uw gastvrijheid namens het volledige bestuur van de
Mgr. Schravenstichting, Harry Schraven.

Lau Engels
15 december 2023

Meer artikelen

Altijd op de hoogte? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!